Özgün Araştırma

Evaluation of Acute Organ Toxicity, Biochemical and Metabolic Changes in Pediatric Oncology Patients

10.4274/jcp.2022.02170

  • Hasan Türkmen
  • Metin Demirkaya
  • Betül Sevinir

Gönderim Tarihi: 09.12.2021 Kabul Tarihi: 14.12.2022 J Curr Pediatr 2023;21(1):34-42

Giriş:

Çocukluk çağı kanserlerinde organ toksisiteleri yüksek oranda görülmekte olup, kemoterapinin aksamasına ve prognozun giderek kötüleşmesine yol açabilirler. Bu çalışmada; kanserli çocuklarda tedavinin akut döneminde tümör ve/veya kemoterapi ile ilişkili görülen organ toksisiteleri, biyokimyasal ve metabolik anormalliklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Üçüncü basamak bir sağlık kuruluşunda 01.01.2010-31.12.2015 tarihleri arasında kemoterapi alan 305 lenfoma ve solid tümörlü hastanın verileri retrospektif olarak değerlendirildi. Yaş, cinsiyet, kanser evresi, kemoterapi grubu, cerrahi ve radyoterapinin, tedavinin ilk 30 gün içindeki organ toksisitesi üzerine etkileri analiz edildi.

Bulgular:

Hastaların başvurudaki yaş ortalaması 97 ay, erkek/kız oranı 1,5 idi. En sık görülen tanılar sırasıyla lenfomalar (%27,6), SSS ve spinal kanal tümörleri (%12,5) ve nöroblastomdu (%11,8). Hastaların tümüne kemoterapi, %61,3’üne (n=187) cerrahi, %13,1’ine (n=40) radyoterapi uygulandı. Hastaların %59’unda (n=180) organ toksisitesi saptandı. Alkilleyici ajan, antimetabolit ve bitki kökenli ilaç kullanımı ve cerrahi uygulanmaması hepatotoksisite için risk faktörleriydi (p<0,05). Nefrotoksisite için tek risk faktörü antimetabolit ilaç kullanımıydı. En sık görülen elektrolit bozukluğu, hastaların %56,7’sinde (n=173) görülen hiponatremiydi. Çalışma döneminde organ toksisitesi, metabolik bozukluk ya da elektrolit dengesizliği ile ilişkisiz olarak 2 hasta kaybedildi.

Sonuç:

Organ toksisitesi, biyokimyasal, elektrolit ve metabolik anormalliklerin oranının oldukça yüksek olduğu saptandı. Bu oranların yüksekliğinin tümör yükünün ve organ tutulumunun fazlalığı ve uygulanan kombine kemoterapilerin yoğunluğu ile ilişkili olduğu düşünüldü. Bu oranların yüksek olmasına rağmen, ilişkili mortalite gözlenmedi. Bu patolojilerin erken saptanması, yakın takibi ve buna yönelik tedavilerin multidisipliner yaklaşımla hemen uygulanması mortalite gözlenmeme nedeni olarak açıklandı.

Anahtar Kelimeler: Çocukluk çağı kanserleri, kemoterapi, hepatotoksisite, nefrotoksisite, elektrolit dengesizliği

Tam Metin (İngilizce)