Adaçayi Yaginin Yanlis Kullanimina Bagli Neonatal Konvülziyon: Olgu Sunumu - POSTER: 16

Gelismis ülkelerde son yirmi yilda bitkisel ilaçlar ve alternatif tip yöntemlerinin kullaniminin yayginlastigi, bu ilaç ve yöntemlerle iliskili yan etki ve toksikasyonlara bagli olgularda artis oldugu bildirilmisdir. Yenidogan ve süt çocuklugu dönemlerinde bitkisel ilaçlar infantil kolikte, konstipasyonda, enfeksiyonlara karsi koruyucu olarak ve bazen de anne sütü azalmasinda kullanilmaktadir. En sik rezene, papatya ve anason çaylari gaz giderici olarak kullanilir. Bu ilaçlar genellikle oral yoldan kullanilir fakat topikal kullanimlari da mevcuttur. Önerilen normal dozlarda genellikle yan etkiler görülmez. Ancak yüksek dozda veya topikal kullanim için hazirlanmis formlarin oral yoldan kullanilmasi sonucu olusan intoksikasyon olgulari bildirilmistir.Bu yazida rahatlama ve gaz giderme saglanmasi amaciyla aktarda hazirlatilan ancak yanlislikla topikal kullanim yerine oral olarak yüksek dozda uygulanan adaçayi yagina (salvia officinalis) bagli gelisen bir neonatal intoksikasyon (konvülziyon) olgusu sunulmustur.Yirmdört günlük kiz bebek acil poliklinigine sik nefes alip verme, huzursuzluk ve morarma sikayetleriyle getirildi. Öyküsünden 26 yasindaki annenin 36 haftalik 1. gebeliginden makadi gelis nedeniyle sezaryen ile 3000 gram agirliginda dogdugu, prenatal ve postnatal özgeçmisinin özellik arzetmedigi ve basvuru saatinden 3 saat once, karin bölgesine lokal masaj ile uygulayip gaz sancisini önlemek amaciyla aktarda hazirlatilan adaçayi yagi adli bitkisel ilacin yanlislikla iki çay kasigi miktarinda hastaya içirildigi ögrenildi.Fizik muayenede rektal vücut isisi 37.2 0C, nabiz 124 vuru/dk, solunum sayisi 68/dk, agirlik 3750 gram (%25-50), boy 51 cm (%25-50) ve bas çevresi 37 cm (%25-50) idi. Hastada hiperpne, takipne, hipertonüsite, derin tendon reflekslerinde artma, asil ve çene klonusu, opistotonus ve gözlerde vertikal nistagmus saptandi.Laboratuvar incelemesinde hemoglobin 12.9 gr/dL, lökosit sayisi 11300/mm3, trombosit sayisi 471 000/mm3 idi. Kan sekeri 120 mg/dL, sodyum 136 mEq/L, potasyum 3.9 mEq/L ve iyonize kalsiyum 4.49 mmol/L olarak saptandi.Hastaya mide irrigasyonu yapildi ve aktif kömür uygulandi. Izlemde yatisindan 1,5 saat sonra tonik klonik konvülziyon gözlendi ve intravenöz fenobarbital ile tedavi edildi. Yatisindan 16 saat sonra derin tendon refleksleri normale döndü, klonusu kayboldu, hipertonüsitesi ve opistotonusu azaldi. Yirmidört saat sonra hasta tamamen düzeldi ve 48 saat sonra taburcu edildi.Adaçayi (Salvia Officinalis) degisik formlarda spazmolitik, antimikrobiyal, sedatif, antiinflamatuvar, antioksidan, antitümör, antihipertansif, diüretik, diaforetik, antiseptik ve ekspektoran özellikleri ile koroner kalp hastaliklari, kronik bronsit, asthma, kronik renal yetmezlik, siroz, dismenore, insomnia, infantil kolik, dispepsi, Alzheimer hastaligi gibi çesitli klinik durumlarda bitkisel ilaç olarak kullanilmaktadir. Salvene, pinene, camphor, cineole, borneol, thujone, saponin, diterpene, phenolic asit, salviatannin, ursokolik asit, kafeik asit ve flavonoidleri içeren adaçayi yagi, adaçayi yapraklarinin distilasyonu ile elde edilmektedir .Bitkisel ilaçlarin yanlis veya toksik dozlarda kullanimi sonucu allerjik reaksiyonlar, karaciger yetmezligi, hepatit, kolit, kronik diyare, hemolitik anemi, nefrit, renal fibrosis, konvülziyon, hipotansiyon, aritmi, sedasyon, sivi ve elektrolit bozukluklari ile fotosenzitizasyon gibi birçok komplikasyonlar ortaya çikmaktadir. Yenidogan ve süt çocuklugu döneminde ülkemizde en sik kullanilan bitkisel ilaçlar konstipasyon ve infantil kolik durumlarinda kullanilan rezene, papatya ve anason çaylari ile badem yagidir. Sik kullanilan bu bitkisel ilaçlarin intoksikasyon tablolarinda apne, santral sinir sistemi depresyonu, diyare ve kusma saptanirken, hastamizda eksitasyon, opistotonus, derin tendon reflekslerinde artma, konvülziyon gibi santral sinir sistemi uyarilmasina bagli belirtiler ortaya çikmistir. Ökaliptus, devekulagi, kediotu, solucan otu, kusdili gibi bitkilerden elde edilen bir kisim bitkisel ilaçlarin santral sinir sistemi eksitasyonu ve konvülsiyonla seyreden intoksikasyon tablolarina yol açabilecegi bildirilmis olup neonatal konvülziyonlarla seyreden intoksikasyon olgularina rastlanmamistir. Adaçayinin distilasyonuyla elde edilen adaçayi yaginin thujone, camphor ve cineole içerdigi, bu maddelerin epileptojenik özellik tasidigi ve deneysel bir çalismada diger bitkisel ilaçlarla karsilastirildiginda çok daha düsük dozlarda konvülziyonla karakterli intoksikasyon tablolarina neden oldugu bildirilmistir. Olgumuzda iki çay kasigi miktarinda adaçayi yaginin agizdan yanlislikla aliminin neonatal konvülziyonla giden intoksikasyon tablosuna neden olmasi, belirtilen deneysel çalisma ile uyumlu gözükmektedir.Sonuç olarak nedeni saptanamayan yenidogan konvülziyonlarinda bitkisel ilaçlara bagli akut veya kronik intoksikasyonun etiyolojiden sorumlu olabilecegi göz önüne alinmali ve adaçayi yaginin topikal preperatlarinin oral yoldan yanlis kullanimina bagli konvülziyon ve tonus artisi ile karakterli hipereksitasyon tablosu gelisebilecegi unutulmamalidir.