Atopik Yürüyüs ve Allerjik Hastaliklar - Derleme

Atopik yürüyüs atopik bulgularin dogal seyrini ifade eden bir terim olarak kullanilmaktadir. Atopik anne babadan dogan ve atopi genetik yükünü tasiyan bir bebek, yasamin ilk günlerinden itibaren karsilastigi allerjenlere cevap verme ve duyarlilasma yetenegine sahiptir. Genellikle ilk karsilasilan alerjik hastalik Atopik Dermatit olup bunu besin alerjisine ait klinik bulgular izler. Atopik Dermatit alerjik sürecin baslangiç noktasi olarak kabul edilir (1). Atopik Dermatitli olgularin ailelerinde alerjik hastalik öyküsü siklikla bulunmaktadir, çocuklarin %80 kadarinda serumda IgE düzeyi yüksektir, rinit ve astim gibi solunum yolu alerjik hastaliklari siklikla tabloya katilir, besin alerjileri sik olarak saptanir, alerjiden korunma önlemleri ile hastalik bulgularinda iyilesme görülürken, allerjenlerle karsilasma sonrasinda klinik bulgularin ortaya çiktigi görülmektedir. Atopik Dermatitli olgularin pek çogunda bulunan besin alerjisi hastaligin patogenezinde önemli rol oynar. Yasamin daha sonraki yillarinda ise solunum alerjilerine duyarlilik gelismekte olup Bronsial Astim ve Alerjik Rinit bulgulari tabloya eklenir (Sekil 1). Atopik süreç bir çok çalismada izlenerek Atopik Dermatitli çocuklarda Astim ve Alerjik Rinit görülme sikligi arastirilmistir. Bunlardan birinde Ingilterede Rhodes ve arkadaslari atopik aileden dogan 100 bebegi 22 yil boyunca izlemislerdir (2,3). Atopik Dermatit görülme sikligi ilk yil içinde %20, çalismanin son yilinda ise %5 olarak bulunmustur. Alerjik Rinit insidansi ilk yil içinde %3 iken son yil %15 olarak bulunmustur. Alerji prik deri testi yapildiginda pozitiflik bulma orani son yil içinde en yüksek degerde olup %36 olarak bulunmustur. Astim için majör risk faktörü yasamin ilk yili içinde baslayan besin duyarliligi (Odds orani 12.3) veya yasamin ilk 2 yili içinde baslayan inhalan allerjen duyarliligi (Odds orani 4.6) olarak bulunmustur (2). Atopik Dermatitli olgularin incelendigi bir diger çalismada astimla ilgili faktörler olarak, bulgularin 2 yasindan önce basladigi olgularda sonraki yillarda %58 oraninda astim gelistigi, bulgularin 2 yasindan sonra ortaya çiktigi Atopik Dermatitli olgularda ise astim görülme sikliginin %7 olarak bulundugu bildirilmistir (4). Almanyada yapilan çok merkezli bir dogum kohortunda 1314 çocuk dogumdan itibaren 7 yasina kadar izlendiler (5). Bu çalismanin amaci Atopik Dermatitin dogal seyrinde, çocukluk çagi astimi ile olan iliskisini prospektif bir çalismayla inceleyerek prognoza etki eden faktörleri arastirmak idi. Bu amaçla olgular periyodik olarak muayene edildiler, ailelerle görüsme yapildi ve spesifik IgE testleri yapildi. Ilk 2 yildaki Atopik Dermatit kümülatif prevalansi %21.5 olarak bulundu. Üç yasa kadar olgulardaki tam remisyon orani %43.2, intermittant semptomlari olan olgularin orani %38.3, semptomlari devam eden olgularin orani %18.7 idi. Prognozun en önemli belirleyicileri hastaligin agirligi (Odds Orani 5.86) ve allerjik duyarlilik saptanmasi olarak bulundu (Odds Orani 2.76). Okul çagi dönemde ortaya çikan astim ve vizing için anlamli belirleyiciler olarak erken baslaya vizing (hisilti) ve spesifik allerjik duyarlilik tespiti önemliydi. Erken baslayan Atopik Dermatit bu faktörlerle birlikte olmadiginda, Astim ve Bronsial Hiperreaktivite gelismesi için risk olusturmuyordu (Odds orani 1.11).Alerji dünyasinda iyi bilinen bir arastirma olan ve bir antihistaminik olan setirizinin erken dönemden itibaren kullanilmasiyla alerjik sürecin ne derecede etkilenecegini arastiran bir çalismada (ETAC çalismasi), yasamin ilk 2 yilinda Atopik Dermatit bulgulari olan çocuklarin %50 kadarinda sonraki yillarda astim ortaya çiktigi bildirilmektedir (6). Çocuk ve eriskin Atopik Dermatitli olgularin tani ve tedavisinde son önerilerin yer aldigi, 2006 yilinda dünyanin önde gelen iki önemli alerji dergisinde yayinlanan bir konsensus raporunda (PRACTALL), yasamin ilk 2 yilinda Atopik Dermatit bulgulari olan çocuklarin %50 kadarinda sonraki yillarda astim ortaya çiktigi yer almistir (7,8).Diger taraftan inek sütü ve yumurta gibi besin allerjilerinin erken dönemde baslayan Atopik Dermatit ile birlikteligi dikkati çekici olup, çesitli çalismalarda besin alerjisi saptanan Atopik Dermatitli olgularda özellikle küçük çocuklarda hastalik bulgulari daha siddetli seyretmekte oldugu ve bunun da sonradan Bronsial Astim ve diger solunum yolu allerjilerinin gelismesinde risk olusturdugu bildirilmektedir (9-11).Atopik çocuklarda atopik süreç etkilenebilir mi? Bir metaanaliz çalismasinda 4 ay süreyle anne sütü verilmesiyle Atopik Dermatit sikliginda azalma saglandigi gösterilmistir (12). Fakat bu koruyucu etki geçici olup 3 yasina dogru kaybolmaktadir. Anne sütü ile beslenmenin sonuçta alerjik süreci degistirmede etkili olmadigi sadece olayi geciktirdigi görülmüstür.Atopik çocuklarda inhalan allerjenlerden korunma yöntemlerinin uygulanmasinin hastalik gelismesinde etkisi olabilir mi? Astimda en önemli allerjenlerden biri olan ev tozu akarlarina karsi korunmanin uygulandigi bir çalismada 57 Atopik Dermatitli bebek 12 ay izlendi. Bu çocuklarda inek sütü, yumurta ve soyaya karsi spesifik IgE pozitif olarak bulunmus olup ev tozu akarlarina karsi spesifik IgE negatif idi. Oniki ay sonunda ev tozu akarlarina karsi önlemlerin alindigi evlerde yasayan olgularda ev tozu akarlarina karsi gelisen spesifik IgE pozitifligi %31, vizing (hisilti) sikligi %11, plasebo uygulanan evlerde yasayan olgularda ev tozu akarlarina karsi gelisen spesifik IgE pozitifligi %63, vizing (hisilti) sikligi %37 olarak bulundu (13). Bir baska çalismada 169 Atopik Dermatitli bebek 4 yil süreyle izlenmis, olgularin % 45i astim benzeri bulgular göstermis ve % 35i doktor tanisi astim olarak degerlendirilmis olup, astim tanisi alanlarda erken ev tozu akarlari duyarliligi saptanmistir (14). Ayrica atopik süreci etkileyebilecek olan bir diger konu da pasif sigara dumani maruziyetidir. Pasif sigara dumaninin alerjik hastaliklar ve Astimin gelismesinde önemli etkisi oldugu bilinmektedir. Bu nedenle atopik çocuklarda sigara dumanindan kaçinilmalidir.Sonuç olarak, allerjik süreç, sik olarak Atopik Dermatit ile baslamakta ve besin alerjisi siklikla birlikte bulunmaktadir. Solunum allerjenleri duyarliligi eklendiginde, bronsial astim ve alerjik rinit tablolari ile devam edebilmektedir. Atopik Dermatitli olgulardan bulgulari erken baslayanlarda, erken dönemde besin allerjisi saptananlarda ve akar duyarliligi saptananlarda astim daha sik ortaya çikmaktadir. Alerjik sürecin önlenebilmesi için atopik yapili olgularda ve Atopik Dermatit bulgulari baslayan olgularda ailelerin solunum sistemi ile ilgili alerjik hastaliklar konusunda uyarilmasi ve inhalan allerjenlerden korunmasi, ayrica pasif sigara dumani ile karsilasmanin engellenmesi bir çözüm saglayabilir.