Çocuklarda Güncel Sivi Tedavisi

Çocuklarda sivi ve elektrolit tedavisi sik ihtiyaç duyulan önemli konulardan biridir. Her çocuk hekiminin kolayca uygulayabilecegi dehidratasyonu önleyebilen veya uygun sekilde tedavi eden, elektrolit bozukluklarini düzeltebilen tedavi semalari gereklidir. Ancak bu her zaman mümkün olmamaktadir. Çünkü hastanin yasi, klinik özellikleri, mevcut hastaligi gibi bir çok faktör tedavi semasini etkilemekte ve hastaya göre davranmayi gerektirmektedir. Sivi tedavisi ile ilgili ayrintilara girmeden önce çocuklarda sivi dengesi gözden geçirilmelidir.Dogumda vücut agirliginin %75’i sudur, prematürelerde bu oran %80 iken, büyük çocuklarda bu oran %60’a iner. Vücuttaki su hücre içi(HIS) ve hücre disi sivi (HDS) olmak üzere iki gruba ayrilir. Hücre disi sivi plazma ve intertisiel araliktaki siviyi ifade eder. HDS dogumda vücut agirliginin %40’i iken, 1 yasinda %30, eriskinde %20-25’idir. Yasla birlikte HDS azalirken HIS artar (Tablo 1). HDS ile HIS ‘nin içerikleri birbirinden farklidir. Hücre zarinin sinir olusturdugu bu iki bölge arasinda bir denge vardir. Bu denge sürekli degisim ve etkilesim ile saglanir. Plazma hacmi hematokriti normal bir kiside 45ml/kg dir. Eriskinde günlük sivi degisimi %6 iken, bebeklerde günlük sivi degisimi total vücut sivisinin % 25’i kadardir. Bu nedenle sivi alimini kisitlayan veya sivi kaybini artiran olaylardan bebekler daha fazla etkilenir. Bebeklerin vücut agirligi eriskinlerin yirmide biri iken yüzey ölçümleri yedide biri kadardir. Bu nedenle sivi gereksinimleri ve sivi kayiplari agirliklarina göre eriskinlerden daha fazladir. Akut dehidratasyon veya asiri sivi yüklenmesi gibi durumlarda temel olarak hücre disi alandan sivi kaybi veya kazanci söz konusudur. Hücre içi sivi HDS daki ozmotik degisikliklerden etkilenir. Ozmotik degisiklikler ise HDS daki elektrolit degisikliklerini yansitir. HDS kontrolünde 3 mekanizma önemli rol oynar; susuzluk, ADH, Aldosteron. Normalde sivi alimi ile sivi kaybi bir denge halindedir. Sivi aliminin kontrolü susama merkezi tarafindan düzenlenir. Susama anterior hipotalamik reseptörlerle baslatilir, artmis serum osmolaritesi ile uyarilir. Susama merkezi hipernatremiye, hiperglisemiden daha duyarlidir. Hiponatremide ise susama merkezi inhibe olur. Sivi kaybinin kontrolünde ise ADH ve aldosteron önemli rol oynar. ADH hipotalamus tarafindan salgilanir ve hipofize tasinarak orada depolanir. Özellikle plazma hacminin %10 azalmasi veya osmolaritenin %3-4 artmasi ile ADH salgisi artar, sivi tutulumu gerçeklesir. Aldosteron ise tübüler sodyum reabsorbsiyonunu etkileyerek sivi kontrolünde rol oynar. Atrial natriüretik faktör kan basinci ve kan volümünün düzenlenmesinde etkilidir. ANF beyinde su içme tuz alma istegini inhibe ederken, kan basincinin yükselmesi ve vazopressin salinimini inhibe eder.