Inflamatuvar barsak hastaliklari (IBH) çocukluk çaginin önemli kronik hastaliklarindan biridir. Hastaligin erken tani ve tedavisi büyüme-gelisme geriligi gibi önemli komplikasyonlarinin önlenmesi için önemlidir. Bu çalismada 1998-2006 yillari arasinda, bölümümüzde IBH tanisi alan ve izlenen 24 olgunun klinik özellikleri incelendi. Hastalarin ortalama tani yasi 9.9±4.9 yil (0.75-16 yil) olup, kiz erkek orani esitti. Olgularin %33.3 (8 olgu) 8 yasindan küçüktü. 17 olgu (%70.8) ülseratif kolit (ÜK), 7 olgu (29.2) Crohn hastaligi (CH) tanisi aldi. Yakinmalarin baslamasi ile olgularin tani almasina kadar geçen ortalama süre 17.6±24.7 ay (0.5-120 ay) idi.ÜK olgularinin %82.4ü pankolit olup, CH olgularinda ise terminal ileum 4 (%57.1) ve ileokolonik 3 (%42.9) tutulum ön planda idi. Olgularin basvuru yakinmalari incelendiginde (tablo 1), rektal kanama ve tenesmus, ÜK olgularinda istatiksel olarak anlamli oranda fazla görülmekte idi.
Tablo 1. Olgularin yakinma ve bulgulari Ishal KanamaTenesmusDispepsi KarinagrisiAtesKilo KaybiBoy KisaligiArtraljiAnal FissürAftÜK17(%100)15(%88)7 (%41)4(%23.5)12(%71)4(%23.5)7(%41)4(%23.5)2(%11)CH6 (%85.7)ishal2(%28.6)7 (%100)3 (%42.9)4(%57.1)4(%57.1)2(%28.6)2(%28.6)
Tablo 2. Laboratuvar BulgularianemilokositoztrombositozAkut faz yüksekligihipoalbüminemipANCAÜK12(%70.6)9(%52.9)11 (%64.7)13(%76.5)8 (%47.1)1(14.3)CH4(%57.1)2(%28.6)4(%57.1)3 (%42.9)3 (%42.9)
Tablo 2’de hastalarin laboratuvar bulgulari verildi. 13 olguda FMF gen analizi bakildi, 3 olguda mutasyon saptandi. Ekstraintestinal bulgu olarak, ÜK grubunda, 4 olguda osteoporoz ve birer olguda artrit, sklerozan kolanjit, çomak parmak, lipodistrofi ve puberte gecikmesi, CH grubunda 2ser olguda koagulopati-tromboz ve puberte gecikmesi ve birer olguda osteoporoz, artrit, çomak parmak, puberte gecikmesi, nazal septum perforasyonu, amiloidoz ve kronik böbrek yetmezligi belirlendi. Olgularin ortalama izlem süresi 39.9±31.6 ay (6-108 ay) idi. Tedavide; 5-aminosalisilik asit 24, sistemik steroid 17, azatiyoprin 10, metranidazol 4, metotreksate 3, budenosid 3, kolsisin 3, enteral elementer diyet 2, TNF-alfa blokörü 2, takrolimus 1, siklosporin 1 ve talidomid 1 olguda kullanildi. Tedaviye bagli yan etkiler ve komplikasyonlar ise; cushingoid yüz görünümü 11, santral obezite 10, kemik iligi baskilanmasi 6, transaminazlarda yükseklik, hirsutizm, myalji, zona zoster, candida özefajiti, anaflaksi, psödotümör serebri, saç dökülmesi ve tüberküloz reaktivasyonu birer olguda saptandi. Üç ÜK olgusuna total kolektomi uygulandi. Serimizde literatürle uyumlu olarak erken yasta tani alan olgular olmasina ragmen olgularin büyük çogunlugunu ergenlik dönemindeki hastalar olusturmakta ve CH erkeklerde biraz daha fazla görülmektedir. Çocuklarda, ÜKin anatomik tutulumu eriskinlerden farkli olarak çogunlukla pankolit seklinde olmaktadir. Olgularimizda 5-ASA ve kisa süreli sistemik steroid en çok tercih edilen ilaçlardir. Literatürde ailevi akdeniz atesi (AAA)-IBH birlikteligi bildirilmektdir. AAA mutasyonu tasiyicilarinda inflamatuvar yanitin daha fazla oldugu bilinmektedir. Bu nedenle AAA mutasyonu pozitif olan 3 agir ÜK olgusunda tedaviye kolsisin eklendi. Basarili sonuçlar alindi. Steroide bagimli veya yanitsiz 3 ÜK olgusuna kolektomi yapildi.
