Moleküler Sitogenetik:
In Situ Hibridizasyon/ Flöresan In situ Hibridizasyon (FISH)DNA sekanslarinin kromozom lokalizasyonunu göstermede kullanilan dogrudan yöntemdir. Moleküler genetik tekniklerde hücreler veya dokular parçalanarak nükleik asidler izole edilirken, in situ hibridizasyon tekniginde ilgilenilen gen; kromozomlarin, hücrelerin veya dokularin dogal ortami içinde görüntülenebilir. Belirli genleri tasiyan belirli bantlar bu yöntemle gösterilebilir. Lamlar üzerine yerlestirilen interfaz hücreleri ve/veya profaz-metafaz plaklari, yüksek derecede spesifik flöresan problar ile boyanarak hedef kromozom bölgesine baglanmasi saglanir, flöresan mikroskop ve/veya görüntü analiz sistemi ile ayni anda çok farkli ve üç boyutlu görüntüler saptanabilir. Son yillarda, prenatal tanida hizli FISH yöntemi olarak sayisal kromozom anomalilerinin belirlenmesi, mikrodelesyon hastaliklarinin tanimlanmasi, subtelomerik delesyonlarin ve kromozomal aberasyonlarin belirlenmesi, ve kromozomal yenidendüzenlenmelerin (reunion) ortaya çikarilmasinda basariyla kullanilmaktadir ve tani süresini çok kisaltmistir. Bir kromozomun tümü veya çok küçük bir bölgesine ait görüntüler mono-dual renk veya çoklu renklerle analiz edilebilir.M-FISH (multicolor FISH, multiplex FISH) teknigi sayesinde kromozomlarin görüntülenmesi saglanir ve G-bantlama ile karistirilabilen marker kromozomlar veya yapisal anomalilerin taninmasi mümkün olur. M- FISH, G-bantlama ile kombine edilirse, maksimum sitogenetik bilginin elde edilmesi saglanabilir.CGH (Comparative Genomic Hybridization): DNA parça kayip ve/veya kazanimlarinin saglikli bireylerle karsilastirilarak görüntülenmesidir. Yeni teknikler ile 1Mb kadar ayrintiya inilebilmektedir.Prenatal tanida kullanilan bu tetkikler anormal kromozomlar,mutant DNA allelleri veya enzim defektleri gibi hücresel anormallikleri ortaya koymalidir. Ancak bazen genetik deri hastaliklarinda (genodermatozlar) alinan doku örnegi doku histolojisine dayanarak tani koymaya da izin verebilir.Kültüre edilen amniotik hücreler veya korionik villuslardan elde edilen kromozomlarin hazirlanmasi veya analizi için ortalama bir-iki hafta gereklidir, DNA analizi veya biyokimyasal inceleme daha kisa sürede yapilabilir.Genellikle USG ile saptanabilen bazi bozukluklar, kromozom anormallikleri ile beraber olabildiklerinden amniotik sivi veya kordosentez ile elde edilebilecek olan fötal kan hücrelerinin karyotipinin yapilmasi gereklidir. Kistik higroma, ekstremite anormallikleri, omfalosel, duodenal atrezi/stenoz, hidrosefali ve yüzdeki malformasyonlar ile birlikte kromozom anormallikleri daha yüksek oranda görülür. Kromozom bozukluklari tek yerine multipl malformasyonlar saptandiginda daha siktir. Yapilan bir çalismada multipl malformasyonlar nedeniyle karyotipi yapilan fetüslerin %30’unda kromozom anormallikleri saptanmistir. Multipl konjenital anomalileri olan yenidoganlarda ise kromozomal anomali bulma orani %8- 10 kadardir . Anormal US bulgulari olan ve karyotipleri yapilan fetüslerde en sik otozomal trizomiler (21), 45,XO Turner sendromu ve dengesiz yapisal bozukluklar görülür.Servikal higroma siklikla 45,XO karyotipi gösterir fakat Down sendromu, trizomi 18’ de de olabilir.
Moleküler Genetik Analizler
Prenatal moleküler genetik tani için genellikle DNA analizi kullanilir. Hastalikla iliskili olan gen biliniyor ve bu gendeki degisik mutasyonlar ayni hastaliga neden oluyorsa, dogrudan mutasyon tarama(direkt) yöntemleri kullanilir. Hastaliga neden olan mutasyonlarin bilinmedigi durumlarda ise ilgili genin içinde veya yakininda bulunan polimorfik bölgeler analiz edilir. Indirekt yöntem olarak adlandirilan bu yöntemde tüm aile bireylerinin incelenmesiyle hastalik tasiyan kromozomlar saptanabilir.
Kaynaklar
1)Bennett RL. Getting to the Roots: Recording the family tree. In: Bennett RL (ed). The practical guide to the genetic family history. New York; Wiley-Liss, 1999: 38-67.2)Thompson MW, Mc Innes RR, Willard HF. Clinical Cytogenetics: General principles and autosomal abnormalities. In: Thompson MW, Mc Innes RR, Willard HF (eds). Genetics in Medicine. Philadelphia; W.B. Saunders Co, 1991: 201-228.3)Wilson GN. Laboratory Genetics, New developments. In; Wilson GN (ed). Clinical Genetics. New York; Wiley- Liss, 2000: 99-181.4)Knight SJL, Horsley SW, Regan R, Lawrie NM, Maher EJ, Cardy DLN, Flint J, Kearney L.Development and Clinical Application of an Innovative Fluorescence in situ Hybridization Technique Which Detects Submicroscopic Rearrangements Involving Telomeres. Eur J Hum Genet 1997; 5: 1-85)Schröck E, du Manoir S, Veldman T, Schoell B, Wienberg J, Ferguson-Smith MA, Ning Y, Ledbetter DH, Bar-Am I, Soenksen D, Garini Y, Ried T. Multicolor Spectral Karyotyping of Human Chromosomes. Science 1996; 273: 494-497. 6)Thompson MW, Mc Innes RR, Willard HF. Tools of human molecular genetics. In: Thompson MW, Mc Innes RR, Willard HF (eds). Genetics in Medicine. Philadelphia; W.B. Saunders Co, 1991: 97-112. 7)Larrabee PB, Johnson KL, Pestova E, Lucas M, Wilber K, LeShane ES, Tantravahi U, Cowan JM, Bianchi DW. Microarray analysis of cell-free fetal DNA in amniotic fluid: a prenatal molecular karyotype. Am J Hum Genet. 2004 Sep;75(3):485-91. 8)Sekizawa A, Purwosunu Y, Matsuoka R, Koide K, Okazaki S, Farina A, Saito H, Okai T. J Recent advances in non-invasive prenatal DNA diagnosis through analysis of maternal blood. J Obstet Gynaecol Res. 2007 Dec;33(6):747-64 .9)Puszyk WM, Crea F, Old RW. Noninvasive prenatal diagnosis of aneuploidy using cell-free nucleic acids in maternal blood: promises and unanswered questions. Prenat Diagn. 2008 Jan;28(1):1-6.
