Primer Immün Yetersizliklerin %50’sini B hücre yetersizligi, %30’unu T hücre ve kombine immün yetersizlik, %18’ini fagosit fonksiyon bozuklugu ve %2’sini kompleman eksikligi olusturmaktadir(1,2,2,3). T ve B hücre arasindaki sitokinler araciligiyla saglanan iletisimin herhangi bir noktada bozulmasi immünregülasyonda bozulmaya yol açmaktadir. Primer immün yetersizliklerde görülen bu bozukluklarin sonuçlarina sirasiyla göz atalim.B hücre yetersizlikleri yani humoral immün yetersizliklerin tipik klinik nitelikleri temel olarak dört baslikta özetlenebilir; 1-Yineleyen sinopulmoner enfeksiyonlar 2-Ciddi komplikasyonlar; Bronsektazi3- Agir Enterovirüs, poliovirüs enfeksiyonlari,diger viral enfeksiyonlari normal geçirirler 4-Immünregülasyonda bozukluk(Otoimmünite, Allerji, Lenfoid hipertrofi)B hücre yetersizligi basligi altindaki IgA Eksikligi, allerjik hastaliklara duyarligi arrtiran ve en sik görülen hastalik grubudur (4). Birçok arastirmaci, atopinin (allerjik rinit, astim) IgA eksikliginde yüksek sikligina dikkati çekerek, hastalarin 1/3 ila 1/2’sinde atopik hastaligin bulundugunu belirtmislerdir (5,6). Buna ek olarak, allerjisi olan hastalarda daha sik olarak düsük IgA seviyeli kisilere rastlanmakta ve IgA eksikligi tesadüfen belirlenmis kan bankasi donörlerindeki allerji sikligi normal kisilere göre artmis bulunmustur (%20’e karsilik %10) (6). IgA eksikliginde artmis allerji sikligi patofizyolojik olarak su sekilde açiklanmaktadir: yetersiz IgA, genel çevresel antijenlerin (ve allerjenlerin) sistemik immün sisteme ulasmalarini sinirlandirmada basarisiz kalmakta ve böylece kisi allerjiye sebep olacak IgE yaniti vermektedir. IgA eksikligi ve allerji iliskisini açiklayacak bir diger olasi açiklama ise IgA antikorlarinin normalde medyatör salinimini baskiladigi ve böylece IgA eksikliginde medyatör saliniminin arttigi belirtilebilir. Yukaridaki kavramlarin bazilarinin bir uzantisi olarak, Soothill ve arkadaslari, erken çocukluktaki (1 yasindan küçük) geçici IgA eksikliginin bazi allerjiye yatkin çocuklarda allerjenlere karsi sensitizasyona neden olabilecegi teorisini ortaya koymuslardir (7). Klinigimizde Izole IgA eksikligi olan 70 olgunun %33’ünde allerji yakinmalari mevcut olup büyük çogunlugunu (%65) astim bronsiale olusturuyordu. Izole IgA eksikliginde allerjik yanitlar beklenmedik ciddi yanitlara yol açabilmektedir. Bu hastalar IgG , IgE ve anti-IgA antikorlari yapabilir. Kaninda Anti-IgA; > 1/1000 ise, kan ve kan ürünü (Kan, plazma, IVIG, IMIG) transfüzyonlari sirasinda ciddi yan etkiler, kan ürünlerinde bulunan IgA’a karsi agir anaflaksi gelisebilir. Kaninda Anti-IgA; < 1/256 ise(çok dogurmus veya sik kan transfüzyonu olan kisilerde) nadiren anaflaksi olur fakat saman nezlesi veya deri döküntüleri gelisebilir ve bu sirada hastalarda serum kompleman düzeyleri düsüktür. IgA eksikligi olan tüm hastalar, kan transfüzyonu sirasinda gelisebilecek ciddi yan etkilere karsi uyari bilezigi tasimalidirlar. Eger transfüzyon yapilmasi sart ise, ideal donör IgA eksikligi olan bir kisi olmalidir, ayrica yikanmis eritrosit suspansiyonu tam kan transfüzyonundan daha güvenlidir. IVIG tedavisine karar verildi ise içeriginde en düsük Ig A olan seçilmeli ve infüzyon dikkatle izlenmelidir (8,9,9,10).Agir kombine immün yetersizligi bulunan (Tablo1) olgularda da T hücre kökenli interferon-g’nin yetersiz, IL-4 ve IL-5 gibi sitokinlerin asiri yapim ve salinimlari antijenik uyarilara karsi allerjik yanitlarin gelismesine yol açmaktadir (3). Omenn’s sendromu tipik bir örnegi olusturur. Omenn’s sendromunda hiper IgE ve eozinofiliye eritrodermi ve seboreik dermatit gibi ciddi cilt belirtileri eslik eder. T+B+ agir kombine immün yetersizliklerde hafif T lenfopeni , T lenfosit islevlerinde bozukluk, hiper IgE siklikla eslik eder. Bu hastalarda da allerjik hastaliklar( %48 ekzema, astim, ürtiker) sik görülür(11).
Wiskott-Aldrich Sendromu(WAS)’unda trombositopeni, anormal trombosit , agir, yaygin ve sik alevlenmeler ile seyreden ekzema bulunur. Bu hastalarda T hücre sayisi yavas yavas azalir, özellikle CD+T hücreleri spontan hücre apoptozuna kosut olarak azalir. Fagosit islev bozuklugu ile seyreden hastaliklardan Hiper immünglobulin E sendromu ise, karakteristik kaba yüz görünümü, cilt ve alt solunum yolunda yineleyen enfeksiyonlar, kronik ekzema ve kemik(kirik ve skolyoz) ve dis anormalileri bulunur.Hastalarda çok yüksek IgE >2000 IU/ml, eozinofili, bozuk kemotaksi ve protein ve polisakkarit antijenlerine yetersiz yanit saptanir. Atopik hastalik, hiperimmünglobulinemi E sendromunun önemli bir unsurudur ancak Tip I asiri duyarlik sonucu degil tip IV asiri duyarlik yaniti sonucu gelismektedir(12).Kompleman sistemindeki CI esteraz inhibitör eksikligine(CI-INH eksikligi) bagli Herediter anjioödem(HAE), derialti ve/veya submukozal ödeme bagli belirtiler ile hayati önem tasiyan bir hastalikdir(Tablo 2)(13).CI-esteraz inhibitör eksikligi Tip I hastalarin %85’i olusturan ve en sik rastlanan tipdir. Serumda CI-INH proteini düsük olmasina karsin %5-30’unda normaldir. CI-INH aktivitesi düsük bulunur. CI- esteraz inhibitör eksikligi Tip II hastalarinda, serumda islevini yapamayan normal veya artmis düzeyde CI-INH , CI-INH aktivitesi düsük ve alevlenmeler arasinda ve sirasinda C1s’in denetlenemeyen etkinligi nedeniyle serumda C4 ve C2 düzeyleri düsüktür.
