Yenidogan Idrar Yolu Enfeksiyonlarinda Tedavi ve Prenatal Risk Faktörleri

Üriner sistem enfeksiyonu (ÜSE) ates sikayeti ile basvuran, yenidoganlarda raslanilan en sik nedenlerden biridir. Yenidogan’in immun sisteminin immatür olmasi ürosepsis olasiligini artirir. Bu nedenle yenidoganda ÜSE’larinin erken tani ve tedavisi önemlidir.Yenidogan term bebeklerde ÜSE insidansinin %0,1 -%1 arasinda oldugu bildirilmistir. Düsük dogum tartili yenidoganlarda ise insidans %10 gibi daha yüksek degerlerdedir. Yenidogan erkeklerde siklik kizlardan fazladir.ÜSE’larinin tanisi idrarda anlamli bakteriürinin saptanmasi ile konur. Normal kosullarda idrar kültürü için alinan idrar örneklerinde bulasma olasiligi yüksek oldugundan; idrarin suprapubik aspirasyon ya da kateter ile alinmasi önerilir. Kateterle alinan örnekte ilk 2-3 cc lik idrarin atilmasi ve daha sonra gelen idrardan örnek alinmasi uygundur. Suprapubik aspirasyon %0,6 oraninda hematüriye yol açan kismen invazif bir yöntem olmakla birlikte saglikli bir idrar kültürü alabilmek ve erken tani ve tedavi yapabilmek için bu risk göze alinabilir. Steril torba teknigi ile alinan idrar örneklerinde “steril” oldugu belirtilen sonuçlara güvenilebilir, fakat ajan patojen üremeleri bulasma riskinin yüksek olmasi nedeni ile kusku ile karsilanir. Tam idrar tahlilinde ÜSE’nunu düsündüren bulgular her zaman olmayabilir.Yenidogan da ÜSE semptomlari çok belirgin olmayabilecegi gibi spesifik de degildir. Tani koymak için hekimin süphe esiginin düsük olmasi gerekir. Ates, emme güçlügü, kusma, ishal, uzamis yenidogan sariligi, irritabilite, letarji, asidoz, abdominal distansiyon gibi belirti ve bulgulari olan yenidoganlarda ÜSE’lari tani olasiliklari arasinda ön sirada olmalidir. Ates nedeni ile incelenen yenidogandanlar %7,5 oraninda ÜSE saptandigi bildirilmektedir. Term yenidoganlarda 2 haftayi pretermlerde 3 haftayi geçen sariliklarda ÜSE arastirilmalidir.Yenidoganda ÜSE etkenleri arasinda en sik görülen E.Coli’dir. Klebsiella, Pseudomonas Auriginosa (özellikle yogun bakimda yatan yenidoganlarda) , B grubu streptokok, Stafhilokok Aureus, Enterecoccus pp, Enterobacter, Citrobakter, Candida gibi ajan patojenlerde ÜSE’ye yol açabilmektedir.ÜSE olan Yenidoganin kan üre, kreatinin degerleri gibi böbrek fonksiyonlarini gösteren parametreler ve elektrolit düzeyleri bilinmelidir.ÜSE olan yenidoganlarda bakteremi insidansi % 30 gibi yüksek degerlerdedir. Bu nedenle yenidoganlarda ÜSE’larinin sepsis gibi tedavi edilmesi önerilir. Henüz enfeksiyondan sorumlu organizmanin bilinmedigi dönemde Ampisilin+gentamisin kombinasyonu parenteral olarak baslanmalidir. Gentamisin toksitesi dikkatle izlenmelidir. Idrar kültürü sonucuna göre gerekirse antibiyotik degistirilmeli tedavi etkin antibiyotik ile 10-14 gün sürdürülmelidir. ÜSE geçiren yenidoganlarda profilaksi yapilmalidir. Bu dönemde için profilakside kullanilabilecek antibiyotik Amoksilin 15-20 mg/kg olarak önerilmektedir. Yenidogan dönemi geçtikten sonra profilakside kullanilan diger antibiyotiklerle degisim yapilabilir.ÜSE geçiren yenidoganlar hazirlayici nedenlerin varligini saptamak amaci ile incelenmelidir. Bu hastalarda %26-35 civarinda üriner sistem malformasyonu saptanmakta ve bunlarinda çok önemli bir kismini vezikoüretral reflü oldugunu bilinmektedir.Son yillarda gebeler ultrason ile izlenmekte fetustaki üriner sistem anomalileri de bu yöntemle belirlenebilmektedir. Intrauterin dönemde fetusta saptanan sik renal patolojilerden biri pelvikalisiyel dilatasyonlardir. Bu hastalara dogumdan sonra önerilen algoritmalar yardimi ile izlenmelidir.Prognoz altta yatan hazirlayici faktörlerin varligina ve agirligina , tedavinin erken ve etkili olusuna, hasta izleminin iyi yapilip yapilmadigina bagli olarak degisir.