ÖZET
Pediatrik hastalarda üst solunum yolu enfeksiyonunun (ÜSYE) semptomatik tedavisi için çok sayıda ilacın reçete edilmesi ilaç etkileşimlerinin daha sık olmasına ve istenmeyen yan etkilerin artmasına neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, ÜSYE tanısı almış çocuk hastalara semptomatik tedavi amacıyla reçete edilen ilaçları akılcı ilaç kullanımı açısından değerlendirmektir.
Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ndeki 14 çocuk polikliniği çalışmaya dahil edildi. Örnek sayısı 1064 olarak belirlendi ve çocuk doktorlarının ÜSYE tanısı almış hastalar için yazdığı ilk 76 reçetesi Hastane Bilgi Yönetim Sistemi kullanılarak geriye dönük olarak tarandı.
Reçetelerde ortalama 4, maksimum 9 ilaç bulunurken, etken madde sayısı 6 ile 19 arasındaydı. En çok analjezikantipiretikler (%86,7) ve antibiyotikler (%69,1) reçete edilirken, bunu dekonjestanlar (%47,9) ve antihistaminikler (%47,1) takip etti. Semptomatik tedavide en çok analjezik-antipiretikler (%36,4) tercih edilirken, en az antiseptikler (%0,9) tercih edildi. Kombine preparatların reçete edilmesinden dolayı analjezikler (%36,2), ekspektoranlar (%18,7), dekonjestanlar (%16,5), antihistaminikler (%8,8) ve vitaminler (%5) için aynı etken maddenin tekrarı var idi. Uygun olmayan dozlarda en çok antihistaminikler (%21,8) kullanılmış, bunu dekonjestanlar (%21,2) ve öksürük kesiciler (%16,8) izlemiştir. Dekonjestanlar diğer gruplara göre en çok uygun olmayan doz aralığında kullanılmıştı (%20,8). Çocuk hekimlerinin reçetelerine göre değerlendirildiğinde, semptomatik tedavide kullanılan ilaçlar, aynı gruptan ilaç kombinasyonları, lokal veya sistemik kullanım tercihi, uygun olmayan dozda antihistaminik ve dekonjestan tercihleri hekimler arasında istatistiksel olarak farklı bulundu.
Bu çalışma, günümüzde uzman hekimlerin bir kısmının ÜSYE tanılı çocukların semptomatik tedavisinde akılcı ilaç kullanımı ilkelerine uymayan reçeteleme yaptığını göstermektedir. Sürekli hizmet içi eğitimler hekimlerin bu konudaki farkındalıklarını artırabilir ve hekimlerin bilgilerini güncel tutabilir. Ayrıca e-reçete sırasında uyarı sistemi kurulması veya kısıtlama getirilmesi de faydalı olabilir.
